Skip to content
Η ταυτότητα του παραδοσιακού ολυμπίτικου γλεντιού είναι ο αντικατοπτρισμός του τρόπου ζωής, του κοινώς παραδεκτού ήθους και η εξωτερίκευση των αισθημάτων χαράς και λύπης με μουσικό και κυρίως με ποιοτικό ποιητικό λόγο, των κατοίκων της Ολύμπου Καρπάθου, που όντες απομονωμένοι σχημάτισαν με τον καιρό κοινότητα πολιτισμού και κοινό τρόπο βίου. Οι πάσης φύσεως άυλες και υλικές αξίες και το ήθος της κοινότητας διέπει και καθοδηγεί διαχρονικά και το ολυμπίτικο γλέντι. Η αποκομμένη επί αιώνες από τον έξω κόσμο Όλυμπος διαμόρφωσε το δικό της τοπικό γλωσσικό ιδίωμα, που διαφέρει από εκείνο της μέσης και νότιας Καρπάθου. Η ανάγκη ομαλής συνύπαρξης των κοινωνικοοικονομικών τάξεών της και κυρίως των γεωργών και των βοσκών, με δεδομένο το λίγο καλλιεργήσιμο έδαφος, ανέδειξε πόσο αναγκαίος ήταν ένας συνεχής κοινωνικός διάλογος. Τα αποτελέσματα του διαλόγου αυτού δημιούργησαν τον καιρό κατασταλαγμένη πείρα, αναγκαίες συμπεριφορές και νοοτροπίες κοινά παραδεκτές.
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Η ταυτότητα του ολυμπίτικου γλεντιού
New Layer
Παρουσία σημαίνει κυρίως το να συνευρίσκεται κάποιος με συμπολίτες του και να μπορεί να αντικρίζει τον καθένα κατάματα, να εκφράζεται με ελευθερία λόγου, με θάρρος, σοβαρότητα και μέτρο και ασφαλώς με σεμνότητα και επιμελημένη την εμφάνιση του. Στην Όλυμπο για να έχει κάποιος παρουσία πρέπει να είναι οικογενειακά και ατομικά ακηλίδωτος. «Τ’ αντρός σου το παράνομο βαρεί σαν αλυσί(δ)α και ή(δ)εσε το(ν) κ’ εν μπορεί να βγει σε παρουσία».
Παρουσία αποκαλούν επίσης στην Όλυμπο τα πανηγύρια, τις διασκεδάσεις, δηλαδή κάθε κοινωνική και θρησκευτική συνάθροιση καθώς και τα γεμάτα κόσμο καφενεία, όπου κάποιος μπορεί να εμφανιστεί, υπό τις πιο πάνω αναφερθείσες προϋποθέσεις να εκφράζει τις θέσεις και τις απόψεις του, ή να συμμετέχει ισότιμα με τους άλλους στις διάφορες σοβαρές συζητήσεις και τα γλέντια που θα γίνουν εκεί.
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Η παρουσία στην Όλυμπο
New Layer
Ολυμπίτικο γλέντι σημαίνει έκτακτη ή τακτική, τυχαία ή προγραμματισμένη εξαιτίας σπουδαίου γεγονότος συνεύρεση ανδρών, όπου, με τη συνοδεία μουσικού/-ων οργάνου/-ων (λύρας, τσαμπούνας, λαούτου), ποτών και εδεσμάτων, συζητούνται λυρικά, άτυπα ιεραρχημένα θέματα, μέσα σ’ ένα πλαίσιο εθιμικών αυστηρών ρυθμιστικών κανόνων με επίκεντρο πάντα την αιτία της συνεύρεσης. Των θεματικών μαντινάδων προηγούνται εκκλησιαστικά τροπάρια σχετικά με την αιτία του γλεντιού, «τραγούδια της τάβλας- κλέφτικα», «συρματικό» ή τραγούδι του «ζερβού χορού», αν πρόκειται για γαμήλιο γλέντι. Κατά αραιά διαστήματα μεταξύ των θεματικών μαντινάδων, ακούγονται διάφορα παλιά τραγούδια, κυρίως για αποφόρτιση του συγκινησιακού κλίματος που πολλές φορές προκύπτει από αυτές. Εκτός των άλλων, το γλέντι της Ολύμπου προσομοιάζει με την αρχαία εκκλησία του δήμου, όπου οι πολίτες με ελευθερία ανέπτυσσαν και έλυναν τα διάφορα προβλήματα που τους απασχολούσαν. «Το γλέντι είν’ συνέλευση και όλοι τραγουδούμε, στου τόπου τα προβλήματα τις λύσεις μήπως βρούμε». (Γιάννης Ν. Παυλίδης. Στη Ρόδο σε γλέντι στην Αδελφότητα Ολυμπιτών Ρόδου
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Το «στέλιασμα» του ολυμπίτικου γλεντιού
New Layer
Για να γίνει ένα καλό ολυμπίτικο γλέντι πρέπει, εκτός από την αξιόλογη αιτία και την κατάλληλη αφορμή, να υπάρχει καλή παρέα. Η παρέα του γλεντιού αποτελείται από μια μικρή ή μεγάλη ομάδα ανδρών διαφόρων ηλικιών που τους ενώνουν αρκετά κοινά πράγματα ή μάλλον δεν τους χωρίζουν σπουδαία και σοβαρά. Στην ομάδα αυτή εντάσσονται πάντα οι οργανοπαίχτες, δηλαδή ο λυριστής, ο τσαμπουνιέρης και ο λαουτιέρης. Η συγκεκριμένη ομάδα, η παρέα, συμμετέχει στο κοινό τραπέζι, τρώει,πίνει, λέει τραγούδια και συνθέτει αυτοσχέδιες μαντινάδες από καρδιάς και χαρακτηρίζεται από την αρμονική επικοινωνία των μελών της τόσο μεταξύ τους όσο και με τους γύρω τους, σε ένα επίπεδο ανώτερο και ευγενέστερο από αυτό της καθημερινότητας. Τραγουδώντας ο Ολυμπίτης και απευθυνόμενος σε κάποιον στην παρέα, στο χορό και γενικά στην ομήγυρη, κατά κανόνα τον τιμά. Πολλές φορές ο ενθουσιασμός της παρέας φτάνει σε κορύφωση, όταν πραγματεύονται θέματα χαράς. Άλλοτε πάλι, μελαγχολούν ανεπαίσθητα όταν τους έρχονται στο
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Η παρέα στο ολυμπίτικο γλέντι
New Layer
Στο ολυμπίτικο γλέντι οι οργανοπαίχτες (τσαμπουνιέρης, λυριστής και λαουτιέρης), παίζουν σπουδαίο και σημαντικό ρόλο. Τα δυο πρώτα μουσικά όργανα κατασκευάζονταν και εξακολουθούν να κατασκευάζονται στο χωριό από τους ίδιους τους οργανοπαίκτες αλλά και από παραδοσιακούς μαραγκούς. Στις αρχές του 20ού αιώνα, προστέθηκε στα όργανα αυτά και το λα(γ)ούτο, που ήρθε από την Κρήτη. Σήμερα υπάρχουν ολυμπίτες τεχνίτες που κατασκευάζουν και λαούτα. Την τσαμπούνα την έπαιζαν μέχρι και το 1930 περίπου, κατά κύριο λόγο οι βοσκοί, ενώ τη λύρα οι τεχνίτες. Σπάνια συναντούμε μέχρι το 1950 οργανοπαίχτες από την τάξη των κανακάρηδων (γαιοκτημόνων), η οποία ήταν και η άρχουσα τάξη στην Όλυμπο. «Τσαμπούνα παίντζουν οι (β)οσκοί και οι μαστόροι λύρα κι ο κανακάρης σκεύγκεται του τόπου του τη μοίρα». (Γέρο-Κ. Διακοκωνσταντής. Στην Όλυμπο πριν από το 1900.)
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Οι οργανοπαίχτες στο ολυμπίτικο γλέντι
New Layer
Το κυρίως (ενόργανο) γλέντι ξεκινά πάντα με συρματικό, εκτός από το γλέντι του γάμου, που αμέσως μετά τα τραγούδια της τάβλας, ξεκινά τραγούδι του ζερβού χορού, καθότι είναι χαρούμενος σκοπός, επιτρέποντας στους μερακλήδες να χτυπούν παλαμάκια δημιουργώντας έτσι από την αρχή κλίμα εύθυμο. Άλλοι λένε πως ίσως το έθιμο αυτό είναι αποτέλεσμα τοπικής πρόληψης που υφίσταται μέχρι σήμερα, ότι δηλαδή ξεκινά το γλέντι με το τραγούδι του ζερβού για να ’ρθουν τα πράγματα δεξιά στη ζωή του νέου ανδρογύνου. Όσοι μερακλήδες συμμετέχουν στην παρέα μπορούν να τραγουδήσουν το συρματικό, παραχωρώντας όμως κατά κανόνα την προτεραιότητα στον αρχαιότερο. Αν παρόλ’ αυτά δεν το επιθυμεί, τότε σηκώνει το ποτήρι του απευθυνόμενος σε κάποιον άλλον που τον θεωρεί κατάλληλο,λέγοντας του «να σ’ εύρω»... Έτσι αρχίζει το κυρίως ολυμπίτικο γλέντι.
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Η έναρξη του ενόργανου γλεντιού
New Layer
Το κυρίως γλέντι με τις μαντινάδες συνεχίζεται και ενδυναμώνεται ακόμα κι όταν ντζευτεί - αρχίσει «ο σι(γ)ανός-κάτω χορός» και καθόλη τη διάρκειά του. Ο σιγανός-κάτω χορός είναι φυσιολογική συνέχεια του γλεντιού. Με την έναρξη του χορού αυτού, η θεματολογία μετατοπίζεται συνήθως στις χορεύτριες και τους χορευτές. Οι ποιητές-τραγουδιστές επαινούν και εγκωμιάζουν τις νέες και τους νέους που χορεύουν, με αναφορές στην ομορφιά τους, την οικογενειακή τους καταγωγή, τη μόρφωσή τους, τη σοβαρότητα, την εργατικότητα κ.λ.π. Να επισημάνουμε ότι για να μετατραπεί ο «σιγανός-κάτω χορός» σε«πάνω χορό» πρέπει απαραίτητα να προηγηθεί τραγούδι του «γονατιστού χορού».
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Ο σιγανός-κάτω χορός του ολυμπίτικου γλεντιού
New Layer
Χωρίς αμφιβολία η γλώσσα της Ολύμπου είναι επηρεασμένη από το πολιτισμικό και κοινωνικό περιβάλλον το οποίο με την πάροδο των αιώνων διαμόρφωσε το τοπικό ιδίωμα και τη μορφή της. Η γλώσσα της καθημερινότητας στην Όλυμπο είναι γλώσσα κυριολεκτική και σαφής, ενώ η ποιητική γλώσσα, με τη χρήση της αμφισημίας, του συμβολισμού, της ειρωνείας, της παρομοίωσης, της μεταφοράς και των διαφόρων άλλων μορφολογικών στοιχείων, μεταμορφώνεται από αυστηρά λογική συναισθηματική, προκαλώντας έντονη συγκίνηση με τις ποικίλες άυλες εικόνες που ζωγραφίζει. Από μαρτυρίες γερόντων προκύπτει ότι τα πολύ παλιά χρόνια στις γλεντικές συναθροίσεις ακούγονταν περισσότερα τραγούδια από όσα τραγουδιούνται σήμερα, που αναφέρονταν σε ιστορικά, κοινωνικά, εθνικά, αισθηματικά και άλλα θέματα, αλλά πάντοτε κυρίαρχο ρόλο έπαιζαν οι αυτοσχέδιες μαντινάδες. Με τις μαντινάδες η παρέα πραγματεύεται, ατύπως ιεραρχημένα θέματα που σχετίζονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με την αιτία της συνεύρεσης. Η σωστή-καλή ολυμπίτικη μαντινάδα είναι ποιητικό είδος, (δίστιχο) σε ιαμβικό ομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Οι μαντινάδες στην Όλυμπο
New Layer
Ο γλεντιστής είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει να γλεντά και να συμμετέχει ενεργά σε γλέντι. Ο χαρακτηρισμός γλεντιστής είναι χαρακτηρισμός που διαρκεί όσο και το συγκεκριμένο γλέντι. Στην Όλυμπο παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο και η εν γένει προσωπικότητα, η τάξη, η ευγένεια και η συμπεριφορά του γλεντιστή στην παρέα. Ο γλεντιστής οφείλει να κινείται με ευπρέπεια, σοβαρότητα και μέτρο μέσα στο πλαίσιο των κοινώς αποδεκτών αρχών και των κανόνων του ολυμπίτικου γλεντιού, που διαμορφώθηκαν σιγά-σιγά και καθιερώθηκαν με την πάροδο των γενεών. Ο εγωισμός είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να διαθέτει ένας γλεντιστής. Ολοκληρωμένος γλεντιστής θεωρείται εκείνος που γνωρίζει, εκτός από τα παραπάνω, αρκετούς σκοπούς-μελωδίες που λέγονται οι μαντινάδες και κάποια από τα τραγούδια της τάβλας, συρματικά, κλέφτικα, τραγούδια του γονατιστού χορού, του ντζερβού χορού, σατιρικά κ.ά., από τα εκατοντάδες,που διαθέτει η Όλυμπος. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζει να χορεύει όμορφα και σοβαρά όλους τους χορούς.
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Ο γλεντιστής
New Layer
Μερακλής είναι πιο πλατιά έννοια από αυτή του γλεντιστή. Δεν αρκεί να συνθέτει και να τραγουδά μόνο καλές μαντινάδες, να γνωρίζει πολλά τραγούδια και όλες τις μελωδίες-σκοπούς και τους κανόνες του γλεντιού, αλλά να είναι και άνθρωπος που διακρίνεται για το ήθος, την καλλιτεχνική του ευαισθησία, το μέτρο του, το προσεγμένο του ντύσιμο, την καλή του οικογένεια, τη γενιά του και γενικά τη σοβαρότητα και την ποιότητα σε όλες τις πτυχές της ζωής του. Είναι εκείνος που αβίαστα γίνεται αποδεκτός από την παρέα. Αυτός που όταν χρειαστεί να επιβληθεί η τάξη στο γλέντι, αρκεί μια και μόνο αυστηρή του ματιά, ένα χαρακτηριστικό παρατεταμένο ξεροβήξιμο, μια μαντινάδα του ή ακόμα και η μαγκούρα του, ως έσχατο μέσο. Είναι αυτός που γνωρίζει πότε θα καταβάσει τον «πάνω χορό» για να ακουστούν νέα θέματα και πότε θα τραγουδήσει κάποιο τραγούδι εύθυμο για να αποφορτιστεί η γλεντική ατμόσφαιρα από θέμα που προκαλεί στεναχώρια και
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Ο μερακλής Ολυμπίτης
New Layer
Χωρίς την ύπαρξη κεφιού κανένας γλεντιστής ή μερακλής δεν μπορεί να έχει καλή απόδοση στο ολυμπίτικο γλέντι. Τι είναι όμως το κέφι, αφού είναι έννοια που δύσκολα ερμηνεύεται με ακρίβεια; Πρόκειται μάλλον για την ψυχική, εύθυμη και χαρούμενη διάθεση που για κάποιο διάστημα έχει κάποιος. Συνταγή για να φτιάξει κανείς κέφι ίσως να μην υπάρχει ακριβής. Πάντως δεν έχει σχέση ούτε με τη φτώχεια, ούτε με τον πλούτο. Για να κεφίσει κάποιος συντελούν αρκετοί παράγοντες, όπως ο τόπος, η καλή παρέα, το ποτό, η θεματολογία των μαντινάδων, το αθόρυβο κλίμα στο γλέντι, η ψυχική διάθεση του μερακλή κ.ά. Το κέφι είναι ευμετάβλητο και γι’ αυτό όλοι οι παράγοντες του γλεντιού πρέπει να είναι προσεκτικοί. «Το κέφι μου είν’ ευαίσθητο πολλές φορές συμβαίνει, να μοιάζει με θερμόμετρο π’ ανεβοκατεβαίνει». (Γιώργος Η. Ζωγραφίδης. Στη Ρόδο το 1998, σε γλέντι Καθαρής Δευτέρας, όταν του τραγούδησαν ζητώντας του να μάθουν γιατί διέκοψε την ενεργό
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Το κέφι στο ολυμπίτικο γλέντι
New Layer
Όταν τα θέματα εξαντληθούν διαρκούντος του «σι(γ)ανού-κάτω χορού», ακολουθεί ο γονατιστός χορός και σχετικό με το ρυθμό του τραγούδι. Όμως ακόμα και όταν ο «πάνω χορός» βρίσκεται στη κορύφωσή του, λέγονται μαντινάδες από καλούς μερακλήδες, κυρίως για τον χορευτή και τη χορεύτρια, που βρίσκονται στον «κάβο» του χορού, χωρίς ν’ αποκλείονται και οι υπόλοιποι. Πάντως δεν ανοίγονται πια νέα θέματα προς συζήτηση.
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Ο γονατιστός και ο «πάνω χορός»
New Layer
Όταν περάσουν αρκετές ώρες γλεντιού και διαφανεί ότι τα σημαντικά θέματα εξαντλήθηκαν με τις μαντινάδες που ακούστηκαν, ένας μερακλής ξεκινά να τραγουδά τραγούδι του γονατιστού χορού. Μετά το τέλος του τραγουδιού αυτού μπορεί άλλος μερακλής να «σύρει φωνή» και ν’ ανοίξει νέο θέμα για μαντινάδες. Αν όμως αυτό δεν συμβεί και η τσαμπούνα του «πάνω χορού» αρχίσει, δεν επιτρέπεται πια σε κανέναν να τραγουδήσει με μελωδία που θα υποχρεώσει τους οργανοπαίχτες να «κατεβάσουν» το χορό: «...Αν τολμήσεις να καταβάσεις το χορό, ενώ έχει ήδη ουσιαστικά ανέβη με τη χαραχτηριστική πια υλέα του τσαμπουνιέρη, είναι σαν να θέλεις να προσγειώσεις αεροπλάνο στα πρώτα δευτερόλεπτα της απογείωσής του… Ο τυχόν ενδιαφερόμενος τραγουδιστής πρέπει ν’ αφήσει να σηκωθεί («ν’ ανε(β)εί») ο χορός και τότε με τη μελωδία και το ρυθμό του πάνω χορού μπορεί να παρέμβει τραγουδιστικά». (Μανωλής Ιωάν. Κρητικός, λυριστής, μερακλής και υποδειγματικός χορευτής της εποχής του, το καλοκαίρι του 1998 στο
Περισσότερα...
Στάδια Ολυμπίτικου Γλεντιού
Πότε ολοκληρώνεται το ολυμπίτικο γλέντι
New Layer
Χαρακτηριστικά Ολυμπίτικου Γλεντιούsadmin2023-03-18T12:17:24+03:00
Page load link
