Οι μαντινάδες στην Όλυμπο
Χωρίς αμφιβολία η γλώσσα της Ολύμπου είναι επηρεασμένη από το πολιτισμικό και κοινωνικό περιβάλλον το οποίο με την πάροδο των αιώνων διαμόρφωσε το τοπικό ιδίωμα και τη μορφή της. Η γλώσσα της καθημερινότητας στην Όλυμπο είναι γλώσσα κυριολεκτική και σαφής, ενώ η ποιητική γλώσσα, με τη χρήση της αμφισημίας, του συμβολισμού, της ειρωνείας, της παρομοίωσης, της μεταφοράς και των διαφόρων άλλων μορφολογικών στοιχείων, μεταμορφώνεται από αυστηρά λογική συναισθηματική, προκαλώντας έντονη συγκίνηση με τις ποικίλες άυλες εικόνες που ζωγραφίζει. Από μαρτυρίες γερόντων προκύπτει ότι τα πολύ παλιά χρόνια στις γλεντικές συναθροίσεις ακούγονταν περισσότερα τραγούδια από όσα τραγουδιούνται σήμερα, που αναφέρονταν σε ιστορικά, κοινωνικά, εθνικά, αισθηματικά και άλλα θέματα, αλλά πάντοτε κυρίαρχο ρόλο έπαιζαν οι αυτοσχέδιες μαντινάδες. Με τις μαντινάδες η παρέα πραγματεύεται, ατύπως ιεραρχημένα θέματα που σχετίζονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με την αιτία της συνεύρεσης. Η σωστή-καλή ολυμπίτικη μαντινάδα είναι ποιητικό είδος, (δίστιχο) σε ιαμβικό ομοιοκατάληκτο δεκαπεντασύλλαβο στίχο, με προσεγμένη ομοιοκαταληξία, εύστοχη χρήση του τοπικού γλωσσικού ιδιώματος και μεστό νοηματικό περιεχόμενο. «Η μαντινά ’ναιν νόστιμη κι έχει πολλήν αξία σαν έχει νόημα καλό και ομοιοκαταληξία». (Αντώνης Νικ. Παυλίδης, πρωτοψάλτης, καθηγητής και άριστος μερακλής της Ολύμπου. 1997 στο Μέγαρο της Αδελφότητας Ολυμπιτών Ρόδου «Η Βρυκούς», απευθυνόμενος σε νεαρούς τραγουδιστές.) Όλοι οι Ολυμπίτες και Ολυμπίτισσες είναι στιχουργοί μαντινάδων. Το δικαίωμα να τραγουδήσουν αυτοσχέδια μαντινάδα σε θέμα γλεντιού το έχουν όλοι που συμμετέχουν σε αυτό, ανεξάρτητα αν είναι άριστοι, καλοί ή μέτριοι στην ποιότητα του στίχου τους, καλλίφωνοι ή όχι. Καλός ποιητής-τραγουδιστής πάντως στην Όλυμπο θεωρείται εκείνος που η ποιότητα του στίχου του είναι πολύ προσεγμένη. Η φωνή του έρχεται σε δεύτερη θέση. Η ολυμπίτικη μαντινάδα έχει κοινωνική και τελετουργική αποστολή εφόσον λέγεται σε γλέντι, όπου συνήθως ακούγονται ποικίλης αξίας μαντινάδες ενταγμένες σε απρόβλεπτες θεματικές ενότητες. Επειδή το γλέντι το παρακολουθούν προσεκτικά εκτός από τους ενεργά συμμετέχοντες και άλλοι, πρέπει οι μαντινάδες να είναι ποιητικά και ποιοτικά άρτιες, αληθινές και πηγαίες. Οι καλοί και έμπειροι μερακλήδες το γνωρίζουν και γι’ αυτό οι μαντινάδες τους είναι όπως τα γνωστά αποφθέγματα, χαραγμένες στη μνήμη των συμπατριωτών τους. Η μαντινάδα αποτελεί μεγάλη τιμή και αναγνώριση για εκείνον στον οποίον απευθύνεται.
